Hà Nội - Đầu tháng Tám vừa qua, đội cán bộ kiểm lâm rừng Cúc Phương phát hiện một nhóm thanh niên gồm 3 nam 2 nữ trú ngụ bất hợp pháp tại khu vực dành riêng cho một số loài thú quư hiếm đang được đặt dưới sự quan sát của Ủy ban Bảo vệ Động vật Rừng Nhiệt đới Việt Nam trong dự án Rừng Quốc gia IV do Liên hiệp châu Âu tài trợ và Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường chủ quản. Cụ thể, nhóm thanh niên này bị bắt gặp trong một hang đá, vốn là nơi ở của một đàn voọc mông trắng, trong đó có một con cái đang mang thai. Voọc mông trắng là loài thú được xếp hạng E (endangered) trong mức độ đe doạ tuyệt chủng, hiện rất hiếm tại Việt Nam và được nhiều nhà động vật học quan tâm. Bộ lông của chúng rất đẹp và có giá trị thẩm mỹ lớn.
Nhóm thanh niên này không có những biểu hiện man rợ hay hung hăn, khiến đội kiểm lâm có thể lập tức kết luận họ không phải người sói hay Tarzan. Ngược lại, họ tỏ ra là những người hiền lành vô hại và khá hiểu biết. Quần áo của họ tuy đă bẩn thỉu nhưng lúc c̣n mới chắc thuộc loại sành điệu thời nay, nên cũng có thể kết luận rằng họ không phải là lính Nhật sót lại trong rừng từ Chiến tranh Thế giới lần thứ Hai. Ngược lại, họ nói tiếng Việt thành thạo, trừ một người trong nhóm mà sau này được biết là Việt kiều thế hệ thứ hai rưỡi tại Hoa Kỳ. Hai người bị bệnh đường ruột và một người bị trướng bụng, hai chứng bệnh thường gặp ở loài voọc mông trắng, song nh́n chung t́nh trạng sức khoẻ của cả nhóm không có ǵ nguy kịch sau hơn 5 tháng ở trong rừng.
Được hỏi về mục đích xa lánh nền văn minh của đồng loại, họ cho biết: "Trong thời buổi hiện nay, khi những giá trị xác thịt khinh bỉ giá trị tinh thần, khi những lư tưởng văn hiến bị những lư tưởng tiêu thụ xua đuổi, chúng tôi tự thấy ḿnh thuộc những loài thú sắp tuyệt chủng. Chỗ an toàn nhất cho chúng tôi là bên cạnh loài voọc mông trắng". Cả 5 người đều cho biết ḿnh là nhà thơ, từng có thơ đăng trên một số website, 2 người đă có thơ được in chung trong một vài tuyển tập, 3 người đă có tác phẩm in riêng. Trong 5 tháng vừa qua, họ đă đọc thơ hoàn toàn tự do trước sự chăm chú lắng nghe của đàn voọc, "một cử toạ lư tưởng", như họ cho biết.
Các cơ quan chức năng hiện c̣n chưa thống nhất: Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường từ chối trách nhiệm giải quyết sự việc này, v́ nhóm thanh niên nói trên tuy là những động vật cao cấp, nhưng không thuộc số động vật rừng nhiệt đới trong dự án mà bộ này chủ quản. Một lănh đạo của bộ cũng tỏ ư lo ngại rằng nếu đưa các nhà thơ này trở về hang đá th́ ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt của đàn voọc, đặc biệt đối với con voọc cái đang mang thai, niềm hy vọng của 2 chuyên gia Bỉ do Liên hiệp châu Âu phái sang giúp ta quản lư dự án mà dự tính ngân sách có thể lên tới 3,5 triệu đô-la. Bộ Lao động, Thương binh và Xă hội cũng chưa có chủ trương đưa chỉ tiêu "nhà thơ" vào diện hưởng chính sách xă hội để có thể phụ cấp những chế độ giống như với các chỉ tiêu "neo đơn không nơi nương tựa" hay "có thành tích đặc biệt với cách mạng". Bộ Thông tin-Văn hoá th́ nêu rơ quan điểm rằng họ chỉ có điều kiện quan tâm đến loài người, những vấn đề của loài thú - dù là thú quư hiếm - không c̣n thuộc thẩm quyền của bộ này.
Rút cuộc, chỉ có Bộ Công an t́m ra cách giải quyết: các nhà thơ phải nộp mỗi người hai triệu bảy trăm mười lăm ngàn đồng tiền phạt v́ tội không đăng kư tạm trú 5 tháng trong hang đá, riêng nhà thơ Việt kiều phải nộp gấp đôi. Một nhân viên của bộ này c̣n cho biết, rừng Cúc Phương là rừng quốc gia Việt Nam, một địa điểm công cộng. Tụ tập đọc thơ trước cử toạ tại đây cần xin phép các cơ quan quản lư. Trong thời gian tới, nếu chu tŕnh phát triển tâm sinh lư của đàn voọc có dấu hiệu bất b́nh thường, có thể bộ sẽ tính đến việc khởi tố nhóm nhà thơ này theo pháp lệnh của nhà nước về bảo vệ môi trường và các loài động thực vật quư hiếm.
