Hai năm trước đây, vào ngày 6 tháng 12 năm 1993, Từ Công Phụng đă tới thành phố này hát cho chúng ta nghe. Hôm nay, anh trở lại với chúng ta để hát mừng 35 năm nhạc Từ Công Phụng. Đă 35 năm, Từ Công Phụng ở với âm nhạc. Và cũng đă 35 năm khán thính giả vẫn thủy chung với anh. Xin mừng anh.
Nhạc sĩ họ Từ được biết đến như một người viết và hát t́nh ca. Anh đă từng ôm đàn đứng hát trong các buổi văn nghệ học sinh, các buổi sinh hoạt của sinh viên và các buổi hát cứu trợ xă hội. Cả một thế hệ trẻ Việt Nam đă mê mệt với những bản t́nh ca tha thiết và giọng hát trầm buồn của anh. Ngay từ t́nh khúc đầu tiên “Bây Giờ Tháng Mấy” được sáng tác hồi anh mới 18 tuổi, lúc c̣n mài đũng quần ở ghế trường trung học, anh đă nắm được nhịp tim của giới trẻ. Bài t́nh ca tươi mát lăng mạn đă trở thành một bài ca thời thượng của những người trong tuổi đang yêu. Lời nhạc t́nh tứ đă vỗ về cuộc t́nh của cả một thế hệ thanh niên. Mai đây anh đưa em đi về, mưa giăng chiều nắng tàn, cho bớt lạnh chúng ḿnh. Em ơi thôi đừng hờn anh nữa, nh́n nhau buồn vời vợi để mùa đông buốt giá bờ vai mềm.
Đă ba thập niên trôi qua, lời nhạc làm mềm ḷng người nghe mà tôi vừa nhắc lại chính là những lời nhạc mà tới bây giờ tôi c̣n nhớ thuộc ḷng. Chúng đă ở măi với tôi, một người chẳng bao giờ thuộc cho ra hẳn lời hát của một bản nhạc ngoại trừ bài “Bây Giờ Tháng Mấy”. Tôi có một kỷ niệm đẹp với bản nhạc này. Mùa đông năm 1967, tôi có dịp qua Hoa Kỳ dự một cuộc hội thảo quốc tế tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn. Nhóm trẻ trong cuộc hội thảo đă tổ chức một đêm hát t́nh ca cho nhau nghe. Bên ngọn lửa ấm áp hồng hào tỏa ra từ chiếc ḷ sưởi trong một pḥng khách rộng lớn, chúng tôi ru nhau bằng những t́nh ca của nhiều quốc gia. Đêm đó, vốn liếng của tôi là bài “Bây Giờ Tháng Mấy”, bản nhạc duy nhất tôi thuộc lời. Được tŕnh bày bằng một giọng ca không đáng được gọi là giọng ca, t́nh khúc này cũng đă làm say mê người nghe, kéo được những tiếng vỗ tay nồng nhiệt của những người trẻ thuộc nhiều quốc tịch từ khắp nơi trên thế giới tụ về.
Thành phố của chúng ta vừa trải qua một cuộc trưng cầu dân ư sôi nổi và hồi hộp. Trong thời gian vận động của hai phe oui và non, cứ vài ngày người ta lại làm một cuộc thăm ḍ dư luận xem phe nào được dân chúng ủng hộ. Tôi cũng bắt chước táy máy làm một cuộc thăm ḍ riêng về nhạc Từ Công Phụng. Tôi chọn được mười người quen mà tôi biết chắc ít để ư tới âm nhạc, tuổi vào loại "tam thập niên tiền nhị thập tam", ba chục năm trước chỉ mới hăm ba tuổi, cái tuổi ngang ngửa với tuổi của Từ Công Phụng. Câu hỏi thứ nhất: Bạn có biết Từ Công Phụng là ai không? Tám chục phần trăm trả lời không. Câu hỏi thứ hai: Bạn có biết bản nhạc “Bây Giờ Tháng Mấy” không? Một trăm phần trăm trả lời có. Đứa con tinh thần đă nổi tiếng hơn người cha đẻ ra nó. Anh Từ Công Phụng quả là người có phúc!
Khởi đi từ “Bây Giờ Tháng Mấy”, những t́nh khúc của Từ Công Phụng như những đợt sóng biển nối tiếp nhau vỗ về cơi ḷng của những người trẻ thuộc nhiều thế hệ. Chẳng có cuộc t́nh nào giống cuộc t́nh nào. Mỗi cuộc t́nh là một thế giới riêng lẻ. Mỗi ánh mắt là một tín hiệu âm thầm. Mỗi nụ cười là một hân hoan nhớ đời. Mỗi giọt nước mắt là một mất mát khó quên. T́nh ca Từ Công Phụng đă đi vào từng thế giới thân thiết đó. Đó không phải là những t́nh ca lướt trên da thịt mà chúng đă luồn lách vào từng ḍng máu, từng hơi thở của những người yêu nhau.
Từ Công Phụng đă cho những t́nh nhân thứ ngôn ngữ đằm thắm, thâm trầm và đày trí tuệ. Họ đo hơi thở nhau bằng những lời nhạc mật ngọt. Em lại đây với anh, ngồi đây với anh trong cuộc đời này. Nghe thời gian lướt qua, mùa xuân khẽ sang, chừng như không gian đang sưởi ấm những giọt t́nh nồng. Những giọt t́nh nồng không chiếm nhiều chỗ trong nhạc Từ Công Phụng bằng những giọt t́nh sầu. T́nh yêu như một mất mát, như một hụt hẫng, như một muộn phiền. Gần nhau để rồi chẳng nuôi được ngọn lửa trong nhau. Cuộc t́nh trên tháng ngày muộn phiền, c̣n in vết hằn đời ḿnh, người ơi hăy ru hồn ta ngủ quên.
Những cuộc t́nh bị gạt ra khỏi ḍng đời, chúng chẳng buông xuôi tay, chúng cũng đâu có chịu ngủ yên. Chúng giương mắt nh́n vào cuộc sống, cố len lỏi chiếm một chỗ tốt trong tâm hồn chúng ta, làm chúng ta nặng ḷng hoài niệm h́nh bóng cũ. Và chúng nhảy vào nằm ngổn ngang trong thơ, trong văn, trong nhạc. T́nh khúc Từ Công Phụng là một ḍng nhạc thương tưởng những cuộc t́nh không trọn. Nhạc của những anh, những em chỉ c̣n là những h́nh bóng cũ trong nhau, những h́nh bóng đầy xót xa và tiếc nuối. Xin em hăy cho tôi tạ t́nh. Khi em đă đi qua khoảng đời tôi. Dù một khoảnh khắc sớm phai tàn và lệ em ngấn trên mi nhạt. Đôi mắt em rất buồn. Đôi chúng ta rất buồn. Vàng câu t́nh cũ gửi vời theo đời.
Những đôi mắt hắt hiu của cuộc t́nh đă thành quá khứ nhưng vẫn hiển hiện trong sâu thẳm tâm hồn, vấn vương trong từng lời nhạc. Gom một chút nắng vàng hắt lên soi hạnh phúc trên tháng ngày đă qua. Em nh́n thấy chút ǵ, có phải chăng rạn vỡ trong tâm hồn chúng ta. Thôi c̣n ngấn lệ này, với một chút nhạc buồn hát lên cho đời sống vơi đi niềm đớn đau.
Đớn đau như một định mệnh oan khiên của những cuộc t́nh đổ vỡ. Một chút giận hờn, một chút xót xa, một chút khổ đau, một chút nuối tiếc. Tưởng như một cơn gió thoảng qua nhưng chính thực là một trận băo táp đeo dính vào mảnh đời c̣n lại. Thôi cũng đành như kiếp rong rêu một lần hóa thân, cuốn về phong kín tim ta, một đời chói chang, những đam mê, những ngô nghê với t́nh người lỡ lời thề.
Và cuộc t́nh cũng như cuộc đời, loáng thoáng ẩn hiện một chút hạnh phúc nhưng đẫm ướt những nghiệt ngă, đầm đ́a những oan khiên và, như một chiếc que diêm chỉ lấp lánh một chút ánh sáng phù du rồi miên viễn ngủ vùi trong tăm tối. Tôi như ḍng sông cạn cuốn quanh đời mệt nhoài, cuốn theo ḍng nghiệt ngă, buồn rơi theo năm tháng úa trên lưng tháng ngày. Tôi mang hồn cỏ dại ngu ngơ tự hỏi ḷng bỗng một ngày thiên thu, bỗng một đời phù du. Nói như Du Tử Lê, ở đâu đó, trong những ḍng nhạc, giũa những từ ngữ, thấp thoáng một triết lư, ẩn hiện một tiên tri. T́nh yêu trong nhạc Từ Công Phụng có lẽ chỉ là cái cớ để anh thông tri đến chúng ta một cảm nhận siêu h́nh nào đó mà anh mới bắt nhận, để tỏ lộ một nhân sinh quan, và trên hết để thánh hóa cái thú đau thương đời đời kiếp kiếp.
Tôi không có đôi tai thẩm âm của một nhạc sĩ mà chỉ có một tâm hồn rộng mở đón nhận những ḍng nhạc. Nhạc Từ Công Phụng như những ngọn suối ngọt ngào, như những ḍng thác triền miên, như những triền sông bát ngát đưa tâm hồn tôi tới một cơi nghệ thuật nào đó. Những khi chán nản với cuộc sống tầm thường, những lúc mỏi mệt với những thúc phọc của cuộc đời, những lúc tâm hồn như một dải sa mạc cằn cỗi, tôi vẫn t́m về với những t́nh khúc Từ Công Phụng. Và tâm hồn tôi đă được nhấc bổng lên một đỉnh an b́nh nào đó.
T́nh ca không có tuổi. Khi trên đời c̣n những t́nh nhân th́ t́nh ca vẫn vang vọng trong cuộc sống. T́nh yêu không bao giờ cũ. Chính những t́nh nhân từ thế hệ này qua thế hệ khác luôn luôn làm mới t́nh yêu. Bởi vậy t́nh ca nói chung, t́nh khúc Từ Công Phụng nói riêng, không bao giờ phai mờ nét lấp lánh của chúng. Hôm nay chúng ta ghi dấu 35 năm sống với nhạc của người nhạc sĩ nhưng những t́nh ca của anh sẽ c̣n được hát không biết bao nhiêu lần 35 năm nữa.
Xin cám ơn quư vị và các bạn.
Bạt, Một Góc Đời Phôi Pha, tập nhạc Từ Công Phụng, 1999 SONG THAO
