Nghệ sĩ chụp ảnh nude như thế nào? Ít ai biết vui buồn của họ khi thực hiện những tấm ảnh mà nhiều người khi nhắc đến có vẻ kiêng dè nhưng không kém phần ṭ ṃ. Nhiếp ảnh gia Nguyễn Thái Phiên, người từng có ảnh nude đoạt giải thưởng quốc tế, tâm sự về nghề.
"Cô bạn gái từ Hà Nội gọi điện chỉ để hỏi tôi tác phẩm Xuân th́ được chụp ra sao, người mẫu có xuân th́ hay không mà tấm ảnh ra đời lại "xuân th́" đến vậy. Đó là một tấm ảnh nude đen trắng mà đường nét tuyệt đẹp trên khuôn ngực của người mẫu đă làm nhiều người ngơ ngác, có ǵ đâu, mẫu của tôi được chụp trong tư thế ngồi, nhưng khi làm ảnh, tôi cho cô ta... nằm.
Có một cô đă đồng ư cho tôi chụp rồi, nhưng sau đó lại gọi điện, xin thôi, tôi thuyết phục, đồng ư, rồi lại thôi, cứ thế năm bảy lần, sau mới biết nàng rất muốn chụp, nhưng kẹt nỗi, trên người có một chiếc sẹo mổ ruột thừa. Có cô th́ vào đến pḥng thay đồ, khỏa thân rồi th́ xấu hổ, không ra nữa. Ḿnh lại phải chọn lời ngọt ngào để nàng mặc lại quần áo rồi anh em đi... uống cà phê, nói chuyện khác. Lại có lúc máy móc, đèn đóm hàng chục kư đă sẵn sàng mà phải dẹp hết, chỉ v́ nội y người mẫu chật quá, lúc khỏa thân lằn hết trên người. Sẹo th́ xử lư được, c̣n những đường nét này th́ đến photoshop cũng chịu!
Nếu bạn c̣n nhớ tấm ảnh Trái cấm trong triển lăm ảnh quốc tế 1996 tại Việt Nam, tôi chụp quả táo vàng rực trên hơm lưng người mẫu khỏa thân, th́ đó là một chuyện rất vui. Ánh sáng chủ đạo được lấy từ chiếc đèn flash đặt phía đối diện để hắt ngược, để điều chỉnh nó, tôi đă với tay qua thân người mẫu, cô sinh viên ấy đang nằm sấp, thấy vạt áo của ḿnh chạm vào người tưởng Thái Phiên làm bậy đă thét lên!
Nhưng ly kỳ nhất là chuyện của cách đây 10 năm, khi ấy tôi đi Buôn Ma Thuột công chuyện, đang ở khách sạn bỗng nhận được điện thoại của một phụ nữ mời đến chụp nude và có trả tiền. Kỳ lạ, xưa nay mời người mẫu đi chụp, dù không có cát-xê th́ ngoài bộ ảnh tặng cũng phải lo cho các em thỏi son, hộp phấn hay nước non cho phải phép, vậy mà lần này được chụp lại được cả tiền... Theo địa chỉ cho trước, tôi đến một ngôi nhà đẹp, chủ nhân là một phụ nữ có tuổi nhưng rất đẹp và thân h́nh rất tuyệt. Chị ta ngắn gọn, chồng tôi đang ở xa, tôi muốn tặng ông ấy một bộ ảnh đặc biệt. Thế là tôi chụp, cảm xúc lắm và tôi đă bấm hết hai cuốn rất ưng ư. Xong việc, bà chủ lạnh lùng: "Đưa phim cho tôi, bao nhiêu tiền, tôi trả". Tôi ngă người: "Thưa chị, em là nghệ sĩ, trong lúc chụp chị em đă bấm mấy tấm cho ḿnh, em không lấy tiền nhưng chị để em tráng phim, em tặng chị ảnh, chỉ xin giữ cho ḿnh mấy tấm phim kia thôi". Bà chủ nghiêm mặt, lắc đầu. "Nhưng chị làm sao tráng rửa được phim"? Tôi bí quá, phải giở nghiệp vụ, không ngờ bà chị nói: "Anh đừng lo, đó chính là nghề của tôi". Thế th́ thua, ḿnh ngậm đắng ra về. Hôm sau bà chủ gửi người mang đến tặng cho ḿnh hai chục cuốn phim. Đời chụp nude ly kỳ thế đấy!".
Chuyện... gia đ́nh nghệ sĩ
Nhà Nguyễn Thái Phiên trong một hẻm nhỏ ở phố Bùi Đ́nh Túy, quận B́nh Thạnh, TP HCM, trên tường treo đầy ảnh nude nghệ thuật. "Tôi treo ảnh để các con tôi hiểu thế nào là nghệ thuật, tại sao ḿnh không định hướng cho trẻ nhỏ, để nó đừng vô những trang web sex bậy bạ đầy rẫy trên mạng? Hồi đầu, khi con tôi c̣n nhỏ nó hỏi, ba ơi sao ba chụp hoài những người ở truồng vậy ba, tôi bảo, ba làm nghệ thuật thôi, không làm điều chi bậy bạ đâu con ạ". Không chỉ con tôi, vợ tôi biết, mà cả gia đ́nh nhà vợ, bạn bè vợ tôi cũng biết, nhưng tôi tin ở cái tâm nghệ thuật trong sáng của ḿnh. Tôi không làm bậy th́ không có chi phải lo lắng cả. Bởi thế nên nhà tôi cũng chính là một pḥng chụp, có ǵ đâu, mở cửa sổ, kéo một tấm phông đen, thêm vài ngọn đèn flash, vậy là xong. Tuy nhiên, có khi tôi phải đưa mẫu đi thật xa, chẳng hạn ra tận Phú Quốc. Rất may, trong số khoảng 50 người đă làm mẫu trước ống kính của tôi, tất cả đều tự nguyện và không bao giờ đ̣i hỏi, họ là công nhân, sinh viên, những người b́nh thường thôi.
Và chuyện đằng sau những tấm ảnh đẹp
"Tấm ảnh đẹp phải đạt được nhiều tiêu chuẩn về đường nét, ánh sáng, bố cục, tạo h́nh. Muốn vậy, trước khi đi chụp, tôi phải tính nát nước, vẽ vào một cuốn sổ tay các góc độ, hướng chiếu sáng. Thứ hai, tôi có một nguyên tắc không bao giờ để lộ mặt người mẫu trong ảnh. Ḿnh vô tư, nhưng miệng lưỡi người đời biết đâu mà lường, làm sao ḿnh biết được bạn trai họ, chồng họ nghĩ ǵ nếu thấy ảnh họ trong triển lăm? Tội cho người mẫu lắm. Thứ ba, tôi chỉ chụp các cô gái trên 18 tuổi. Làm thế nào để biết ư, tôi sẽ hỏi họ là em hay cháu học lớp mấy. Những chuyện ảnh nude lên mạng đang ồn ào và không cẩn trọng th́ vô tù dễ lắm.
Muốn chụp được ảnh nude nghệ thuật, ngoài kinh nghiệm trong xử lư thiết bị, ánh sáng và tạo dáng... điều quan trọng nhất là người chụp phải làm chủ được ḿnh, giữ được cái tâm trong sáng, có trong sáng th́ người ta mới cho chụp, lúc chụp mới ra... ảnh, nếu không th́ chỉ có chụp ra tiếng xấu thôi, có được tấm ảnh cũng giấu giếm chẳng dám công bố. Không thắng được ḿnh mà vô chụp nude th́ chỉ có thua, tim đập, tay run làm sao bấm máy?
Quan niệm về việc chụp ảnh khỏa thân nghệ thuật ở Việt Nam hiện c̣n đang lúng túng. Triển lăm của TP HCM vừa qua, một số ảnh nude được hoan nghênh, nhưng nói chung dư luận có thái độ chưa rơ ràng. Tôi nhớ ông Lê Phức, Tổng thư kư Hội NSNA Việt Nam cũng đă phát biểu rằng đă nhiều lần chụp nude nhưng cả người chụp lẫn người mẫu đều không thoải mái nên chưa ra ảnh nghệ thuật".
Tác phẩm Xuân th́ của nghệ sĩ Thái Phiên. 
